Polski cmentarz z oddali. Nowosielica. |
Pytam pasażerkę, którą drogą jechać, bo do wioski prowadzą dwie drogi: krótsza przez Dżurów i dłuższa - przez Rożnów. Wybieramy ten drugi wariant. Wtedy dowiaduję się, dlaczego "tak jest bezpieczniej". W 1944 r., gdy w okolicy nasiliły się antypolskie napady przez działalność odziałów OUN-UPA, Zabłotów w oczach Polaków był synonimem oazy bezpieczeństwa ze względu na stacjonujące tam wojsko radzieckie. Z tego powodu nasi Rodacy ratowali życie ucieczką do miasta, zostawiając dobytek banderowcom.
Wdowa Piątkowska razem z trojgiem kilkuletnich dzieci zdecydowała się przebyć tę trasę razem z rodziną sąsiada. On jednak powiedział: "Dobrze, żeby ktoś z nas przeżył i dotarł do Zabłotowa. Jeśli się rozdzielimy, mamy większe szanse, że komuś się uda. Wy idźcie jedną drogą, a my drugą." Ocalała tylko rodzina Piątkowskich, w tym p. Jadzia, która opowiada wszystko ze zrozumiałym wzruszeniem.
P. Jadzia wysypuje ziemię z woreczka
na symbolicznym grobie ojca
w Zabłotowie
|
P. Jadzia nie znalazła oznaczonej mogiły swojego ojca, więc wyjęła z kieszeni woreczek i z wierzchu anonimowego grobu wzięła kilka garści ziemi, by zawieźć ją na cmentarz w Zabłotowie. Zapaliliśmy świeczkę i w ciszy, wspólnie z Ukraińcami-przewodnikami, pomodliliśmy się za zmarłych. Podobno na cmentarz przyjeżdża regularnie jedna rodzina z Polski. Jest on nieogrodzony, zarośnięty trawą, a w ostatnich latach ktoś posadził tam w szpalerach drzewka jabłoni.
Kolejny punkt wyjazdu był jeszcze bardziej emocjonalny. P. Jadzia chciała dowiedzieć się od miejscowych, gdzie jest jej rodzinne podwórko. Była na miejscu 54 lata temu (1960 r.), by odzyskać dom wybudowany przez jej ojca tuż przed wojną w 1939 r. Było to możliwe tylko dlatego, że mama nieprzerwanie od wojny opłacała ubezpieczenie na adres w Nowosielicy. Dom został wtedy rozebrany i złożony ponownie w Zabłotowie. Do dziś jest milczącym świadkiem historii tych dwóch miejscowości.
Poszukiwania przyniosły sukces. W rozmowie z sędziwą staruszką okazało się, że to ona zamieszkała w owym domu w czasie wojny, gdy już nie był zajęty przez Polaków. W czasie pamiętnej ucieczki do Zabłotowa w 1944 r. nie wszyscy jednak dom opuścili. Została w nim babcia p. Jadzi, która nie miała już ochoty uciekać i liczyła na inne zakończenie ataków. Banderowcy, wchodząc do domu, mieli jednak jeden cel - oczyścić ziemię z tego, co nieukraińskie. W czasie rozmowy mogłem słuchać ukraińskiego świadka - Ukrainki, która jako 9-letnia dziewczynka wycierała z podłogi krew po zabitej Polce. Zabitą ciągnięto prawdopodobnie po ziemi, gdyż krew miała zostawić ślad od izby do progu domu. I tak spotkała się wnuczka ofiary z beneficientką mordu...
Tu do wojny stał kościół rzymskokatolicki. |
opr. A. Więch
PODWÓJNY APEL:
1. Powyższy post cieszy się dużą czytelnością w internecie. Jeśli są osoby, które chciałyby upamiętnić zbrodnię w Nowosielicy poprzez odsłonięcie np. tablicy pamiątkowej na miejscu, prosimy o kontakt.
2. Jeśli ktoś z potomków mieszkańców Nowosielicy posiada dawne zdjęcia z uroczystości kościelnych w tej wiosce (śluby, I Komunia, pogrzeby, itp.), to bardzo prosimy o kontakt mailowy.
Kliknij TUTAJ, aby odsłuchać reportaż Radia Rzeszów.
Sprofanowane zwłoki na polskim cmentarzu |
Na tym podwórku stał dom, w którym banderowcy zabili polską staruszkę, Karolinę Piątkowską, lat 78 |
wykaz pomordowanych w Nowosielicy wsi leżącej między
OdpowiedzUsuńRożnowem, a Dżurowem (woj.Stanisławowskie):
1. Chałupa Maria z d. Berezowska, żona Edwarda Chałupa; lat. 38
2. Chałupa Zbigniew Tomasz, syn Edwarda i Marii; lat 15
3. Chałupa Zofia Barbara, córka Edwarda i Marii; lat 10
zamordowani w nocy z dnia 1 / 2 listopada 1944 r.
nie odnaleziono zwłok, pradwopodobnie ciała wrzucono do starych szybów
kopalni w Nowosielicy "Pod górą" lub zakopano w pobliskim lesie
inne zamordowane osoby (większość z pochodzenia Polacy i Czesi) z notatek mieszkańca Nowosielicy (E.Chałupa);
większość zamordowana jesienią 1944 roku w nowosielickim Urzędzie Rady Wiejskiej (Silskiej Rady) postrzeleni w nogi i spaleni żywcem (oczywiście brak tablicy ku czci pomordowanych, a nazwiska morderców można znaleźć na cmentarzu w Nowosielicy); cmentarz katolicki w Nowosielicy zdewastowany przez element wiejski pod wodzą ukraińskiego sołtysa M.R. w 1944 r.; kościół katolicki spalony;
ofiary mordu:
4. Chałupa Augustyn syn Augustyna; lat 62
5. Chałupa Ferdynand syn Augustyna; lat 60
6. Chałupa Helena z d. Strecker, żona Ferdynanda; lat 55
7. Chałupa Ferdynand syn Ferdynanda; lat 60
8. Chałupa Anna z d. Ginalska, żona Ferdynanda; lat. 58
9. Chałupa Maria córka Ferdynanda i Anny; lat 22
10. Lasczyńska (Laszczyńska) Janina z d. Chałupa, żona Włodzimierza; lat 30
11. Lasczyńska Maria córka Włodzimierza i Janiny; lat 12
12. Lasczyński Józef syn Włodzimierza i Janiny; lat 6
13. Strecker Paulina z d. Chałupa, żona Wilhelma; lat 43
14. Strecker Maria z d. Jankiewicz, żona Augustyna; lat 50
15. Frik (Frick) Teresa z d. Kubiczek, żona Wawrzyńca; lat 43
16. Pawłowski Stanisław; lat 52
17. Rolak Zofia; lat 59
18. Piątkowska Karolina; lat 78
19. Dauheimer Maria; lat 68
20. Abrahamowicz Maria; lat 58
21. Hołub Petronela z d. Miller; lat 55
22. Adler Franciszek syn Mikołaja; lat 39
23. Bratownik Stanisław; lat 22
pomordowani z sąsiedniej wsi Dżurów:
1. Glazer Ferdynand syn Edwarda; lat 48
2. Sanecki Józef; lat 70
3. Matusiak Józef; lat 49
4. Matusiak Julia; lat 47
5. Wesołowski Jan; lat 63
6. Litecki Paweł; lat 25
7. Kształt Jan; lat 52
8. Kształt Karolina; lat 59
9. Nowakowska Rozalia; lat 70
10. Nowakowska Maria; lat 65
11. Świątek Matylda; lat 76
12. Sadowiński Antoni; lat 50
13. Sadowińska Otylia; lat 48
14. Dasiewicz Stefan; lat 40
http://naszekresy.blogspot.com/search/label/Cha%C5%82upowie
OdpowiedzUsuńpolecam m.in. informacje o Nowosielicy nad rzeką Rybnicą; Pomordowani powinni zostać upamiętnieni tablicą i krzyżem katolickim w miejscu mordu - plan takiego upamiętnienia cały czas jest w sercu potomków Polaków z Kut, Nowosielicy i Rożnowa - oby się spełnił jak najszybciej, będzie potrzebne wsparcie materialne i duchowe !
Bardzo prosimy o kontakt z Zabłotowem na e-mail: parish.zabolotiv@gmail.com
Usuńhttp://naszekresy.blogspot.com/search/label/Cha%C5%82upowie
OdpowiedzUsuńpotomkowie oraz kuzyni Polaków pomordowanych w Kutach, Nowosielicy i innych okolicznych miejscowościach mieszkają obecnie w Kanadzie, Niemczech, Polsce, Wielkiej Brytanii, USA
Bardzo fajny wpis. Pozdrawiam.
OdpowiedzUsuń